De geschiedenis van “op enige vorm georganiseerde” kinderopvang gaat terug tot halverwege de 18e eeuw toen kinderen (circa 3-5 jaar) naar matressenschooltjes gebracht werden.
Matres staat voor schooljuf in het Fransen in het Latijn voor “moeders”. De schooljuffen, die op de matressenscholen werkten, waren niet opgeleid voor het werken met kleine kinderen. Deze locaties waren dan ook meer een bewaarplaats voor kinderen. Zaken als hygiëne en ruimte waren niet bepaald belangrijk.
In 1847 werd ter verbetering de Vereeniging tot Verbetering der Kleine Kinderbewaarplaatsen opgericht. Het doel van de Vereeniging was kinderen van arbeiders in de leeftijd van 6 weken tot 6 jaar hygiëne, reinheid en behoorlijke voeding te bieden. In 1872 werd de eerste bewaarschool opgericht, de voorloper van het kinderdagverblijf. Bij deze bewaarscholen waren de meeste medewerkers vaak nog in opleiding bij de huishoudschool en moesten ze het werk als (onbetaalde) stagiaire verrichten.
Eind 18e eeuw groeide de noodzaak voor bewaarscholen, doordat moeders wegens armoede steeds meer gedwongen werden buitenhuis te werken.
Bedrijfscreche
In 1956 werd de eerste bedrijfscreche opgericht door de firma Van Melle. Zij zagen die noodzaak in wegens een tekort aan arbeidskrachten. Ging het vroeger voornamelijk om het opvangen van kinderen, in 1968 werd de eerste peuterspeelplaats opgericht waar de pedagogische functie nadrukkelijk in beeld kwam.
In de jaren werd de kinderopvang steeds meer een onderdeel van de maatschappij, deels voor arbeidsparticipatie, maar ook om ouders/verzorgers te ondersteunen in pedagogische zaken en door de kleiner wordende gezinnen ook als ontmoetings- en leerplaats voor de kinderen.
Vormen
Tegenwoordig spreken we over de informele kinderopvang en formele kinderopvang. De informele kinderopvang (oppas, au pair, buurvrouw etc) valt niet onder de Wet Kinderopvang. Daar is geen wet- en regelgeving voor.
De formele kinderopvang bestaat uit:
- kinderdagverblijven (0-4 jaar), inclusief peuteropvang
- buitenschoolse opvang (4-13 jaar)
- gastouderopvang
Door de Harmonisatie wetgeving bestaan er per 1 januari 2018 geen peuterspeelzalen meer. Deze vallen nu ook onder de Wet Kinderopvang. In plaats hiervan spreekt men vaak over “peuteropvang” of “peuterwerk” en is voor de leeftijd 2-4 jaar.